Both sides previous revisionPrevious revisionNext revision | Previous revision |
morf-holland [2023/08/22 13:32] – ann | morf-holland [2023/08/22 14:16] (current) – ann |
---|
De kaart met de familienaamvarianten van het lexeem //Hollander// toont de geografische driedeling van het taalgebied die ook in de categorie van de beroepsnamen telkens opnieuw verschijnt (zie: [[morf-beroep|Algemeen: de structuur van beroepsnamen]]). \\ | De kaart met de familienaamvarianten van het lexeem //Hollander// toont de geografische driedeling van het taalgebied die ook in de categorie van de beroepsnamen telkens opnieuw verschijnt (zie: [[morf-beroep|Algemeen: de structuur van beroepsnamen]]). \\ |
In de noordelijke helft van het taalgebied is het type //Hollander//, zonder toevoeging van enig naamvormend morfeem, verspreid. Dit type wordt in het zuidoosten afgelost door de gegenitiveerde vorm //Hollanders// en in het zuidwesten door een vorm met voorgevoegd lidwoord.\\ | In de noordelijke helft van het taalgebied is het type //Hollander//, zonder toevoeging van enig naamvormend morfeem, verspreid. Dit type wordt in het zuidoosten afgelost door de gegenitiveerde vorm //Hollanders// en in het zuidwesten door een vorm met voorgevoegd lidwoord.\\ |
Het lidwoord neemt in deze naam, waarvan het grondwoord met een //h// begint, drie verschillende vormen aan. In het zuidwesten van West-Vlaanderen verschijnt het in de nominatief: type //De Hollander//. In Oost-Vlaanderen is het lidwoord met het grondwoord versmolten: type //D'Hollander//. Soortgelijke proclitische vormen, met een parallelle distributie, zijn diernamen als //D'Hondt, D'Haese, Dhaen(e)// (Marynissen 1999: 25-27). Vanwege de //h//-anlaut komt bij deze inwonersnaam ook het zogenaamde 'accusativisme' tot uiting: de vervanging van de nominatief door de accusatief in subjectspositie. Dit verschijnsel handhaaft zich tot op heden in de Vlaamse tussentaal. In Nederland is het uit de omgangstaal verdwenen, maar dat het in het zuiden van Nederland ook bestaan heeft, bewijzen de familienamen van het type //Den Hollander//. Het kerngebied van de //den//-namen is het Rivierengebied (Marynissen 1995: 156), maar bij een frequente naam als //Den Hollander// waaiert het verspreidingsgebied zowel naar het noorden als naar het zuiden uit. \\ | Het lidwoord neemt in deze naam, waarvan het grondwoord met een //h// begint, drie verschillende vormen aan. In het zuidwesten van West-Vlaanderen verschijnt het in de nominatief: type //De Hollander//. In Oost-Vlaanderen is het lidwoord met het grondwoord versmolten: type //D'Hollander//. Soortgelijke proclitische vormen, met een parallelle distributie, zijn diernamen als //D'Hondt, D'Haese, Dhaen(e)// (Marynissen 1999: 25-27). Vanwege de //h//-anlaut komt bij deze inwonersnaam ook het zogenaamde 'accusativisme' tot uiting: de vervanging van de nominatief door de accusatief in subjectspositie. Dit verschijnsel handhaaft zich tot op heden in de Vlaamse tussentaal. In Nederland is het uit de omgangstaal verdwenen, maar dat het ook in het zuiden van Nederland bestaan heeft, bewijzen de familienamen van het type //Den Hollander//. Het kerngebied van de //den//-namen is het Rivierengebied (Marynissen 1995: 156), maar bij een frequente naam als //Den Hollander// waaiert het verspreidingsgebied van de accusatiefvormen zowel naar het noorden (de Randstad) als naar het zuiden (Zeeland) uit. \\ |
| |
| \\ |
| |
===== Kaart C ===== | ===== Kaart C ===== |
==== Vraagstelling ==== | ==== Vraagstelling ==== |
| |
Morfologische variatie bij de streeknaam //Holland//.\\ Er zijn drie types: | Morfologische variatie bij de streeknaam //Holland//.\\ Deze streeknaam wordt op drie manieren tot een familienaam omgevormd: door voorvoeging van het voorzetsel //van//: type //Van Holland//, door genitivering: type //Hollands//, of zonder toevoeging van een morfeem: type //Holland//. |
| |
==== Gegevens ==== | ==== Gegevens ==== |
==== Commentaar ==== | ==== Commentaar ==== |
| |
| Het type //Van Holland// is her en der verspreid in Nederland, maar toont een dichte concentratie in Gelderland. Ook het type //Holland// is Nederlands, maar laat een hoge densiteit in Overijssel en de Achterhoek zien. Het genitieftype tenslotte is verspreid in het oosten van Vlaanderen en in Nederlands-Limburg. |
| |
| |