atlas

This page is read only. You can view the source, but not change it. Ask your administrator if you think this is wrong.
===== Sjwa-apocope in de beroepsnaam 'jager' =====

==== Vraagstelling ====

Wegval van de onbeklemtoonde slotklinker //-e// in familienamen gevormd met de soortnaam //jager//, die oorspronkelijk uitging op //-e//: Oud- en Middelnederlands //jagere//.

==== Gegevens ====

Type //De Jager//:\\
Tokens: de Jager (7683)
Jager (7502)
De Jaeger (1524)
De Jaegher (646)
Dejaegher (441)
Dejaeger (294)
de Jaeger (212)
Jaeger (180)
Dejager (150)
De Jagher (19)
de Jagher (15)
de Jaegher (9)
De Jager (9)
DeJaegher (5)
Dejagher (5)

Type //De Jagere//:\\
Tokens: Dejaeghere (449)
Dejaegere (254)
De Jaeghere (198)
De Jaegere (190)
Dejagere (85)
Dejaghere (8)
DeJaeghere (6)
De Jagere (5)

==== Kaart ====

{{::jagerapocopewiki.png?direct&800|}}

==== Commentaar ====

Het substantief //jager//, voor een persoon die op wild jaagde, had in het Oud- en Vroegmiddelnederlands een slotklinker -//e//: //jagere//. Deze slotsjwa is vanaf het laatste kwart van de 13de eeuw geapocopeerd, het eerst in het Utrechts, het Hollands en het Limburgs (Marynissen 1996: 182-194). De klankwettige sjwa-apocope heeft zich in de eeuwen nadien naar het noorden en het zuiden van het taalgebied uitgebreid, maar heeft zich in de moderne dialecten tot op heden in twee gebieden niet doorgezet: de slotsjwa is behouden in een zuidwestelijk gebied dat West-Vlaanderen, Zeeland en het westelijke Oost-Vlaams omvat en anderzijds in een noordoostelijk gebied dat Drenthe, Overijssel, Oost-Gelderland en het zuidoosten van Groningen behelst (zie Marynissen 2009b: 240-241).\\
In de familienamen gevormd met //jager// is het niet-apocoperingsgebied in het zuidwesten nog zichtbaar, zij het dat het kleiner is dan in de hedendaagse dialecten: het kerngebied ervan ligt in het zuiden van West-Vlaanderen; in Oost-Vlaanderen domineert het type //De Jager// en ook Zeeland kent uitsluitend //De Jager//-vormen. \\
In tegenstelling tot het zuidwesten is het dialectale niet-apocoperingsgebied in het noordoosten in familienamen volledig opgerold. Het type //De Jagere//, met slotsjwa, ontbreekt hier volkomen. Ook bij vergelijkbare meerlettergrepige familienamen op oorspronkelijk //-ere// als //De Bakkere, De Kuipere, De Dekkere// verschijnt in Nederland enkel de variant zonder slotklinker in familienamen: //De Bakker, De Kuiper, De Dekker// (Marynissen 2009b: 249-250).\\
In de Vlaamse Ruit komen nogal wat familienamen van het type //De Jagere// voor, deze zijn vermoedelijk aan migratie uit het westen van Vlaanderen toe te schrijven. 

==== Andere variatie ====

Morfologische variatie: zie [[morf-jager|jager]]\\
Fonologische variatie: zie [[aa ee in jager|aa / ee in de beroepsnaam 'jager']]\\
Spellingvariatie: zie [[orthografie ae aa in jager|ae / a in de beroepsnaam 'jager']] \\
Spellingvariatie: zie [[orthografie g/gh in jager|g / gh in de beroepsnaam 'jager']]\\
Spellingvariatie: zie [[orth aaneenlos in jager|de beroepsnamen 'Dejager(e) / De Jager(e)]]\\



Morfologische variatie: \\
Spelllingvariatie: \\

Ann Marynissen

{{tag> jager}}